M HKA Ensembles

Sculptuur

Collection: Collection M HKA, Antwerp / Donated by Isi Fiszman (Inv. no. S0560).

Rond de eeuwwisseling verschijnt de figuur Vlaamse Black in het oeuvre van Angel Vergara. De kunstenaar kruipt op geregelde tijdstippen in de huid van dit personage dat alle stereotiepe kenmerken van een zwarte man combineert: van zwarte huid en dikke lippen tot een joggingpak met kap en sportschoenen. Vlaamse Black vertoont zich meestal op openingen van culturele evenementen en deelt er folders uit of geeft toespraken aan een overwegend wit publiek. Zijn aanwezigheid fascineert, maar roept tegelijk verontwaardiging, angst en zelfs boosheid op.

Vlaamse Black is dan ook een uitgesproken politieke karikatuur. Zijn op het eerste zicht onderdanige houding kan makkelijk gelezen worden als een vorm van protest. Op die manier confronteert de figuur het publiek met zijn eigen hypocriete houding tegenover de multiculturele maatschappij. Als Vlaamse Black het woord neemt, spreekt hij mompelend en moeilijk verstaanbaar. Alsof hem de mogelijkheid om taal en betekenis te produceren werd afgenomen. Door expliciet af te wijken van de norm, creëert het werk verwarring en vervreemding.

In gegoten vorm refereert Vlaamse Black (vogelvrij) ook aan de oude traditie van beschilderde sculptuur, die zijn zeggingskracht en potentiële politieke geladenheid haalt uit de spanning tussen spiegelen en vervormen, tussen mimesis en expressie. Vlaamse Black (vogelvrij) thematiseert tegelijk het anders zijn zelf en het projecteren van al dan niet stereotiepe identiteiten op onszelf of de ander. De dubbele betekenis van het woord vogelvrij vinden we ook terug in het samenspel van lichtheid en zwaarte in het werk. Misschien wil Vlaamse Black (vogelvrij) ons bevrijden van de sociale en institutionele structuren die het leven beheersen.